Szczepienia to najskuteczniejszy sposób, aby ochronić się przed groźnymi dla zdrowia i życia chorobami zakaźnymi. Jak się okazuje, są niezwykle ważne nie tylko w okresie dziecięcym, ale również w dorosłym życiu. Czym właściwie są szczepionki i kiedy powinni przyjmować je dorośli? Na co szczepić dzieci? I w końcu – dlaczego szczepienia są tak istotne?
Szczepienia dzieci – dlaczego są ważne?
Szczepienia są uznawane za najskuteczniejszą i jednocześnie najbezpieczniejszą metodę ochrony dzieci przed groźnymi chorobami zakaźnymi. Co ciekawe, szczepionki są szczególnie istotne w okresie noworodkowym oraz niemowlęcym, kiedy to system odpornościowy malucha nie jest jeszcze w pełni wykształcony.
Choć dziecko rodzi się z tzw. „odpornością pierwotną”, antygeny przekazywane mu przez matkę wystarczą jedynie na pierwsze miesiące życia. System odpornościowy dziecka stopniowo zaczyna uczyć się rozpoznawać wirusy i bakterie, a także wytwarzać przeciwciała. Dzięki odpowiednim szczepionkom może robić to szybciej i skuteczniej. Szczepionki sprawiają, że organizm malucha jest w stanie samodzielnie wytworzyć „tarczę ochronną”, która gwarantuje mu bezpieczeństwo, a także daje możliwość zdrowego i prawidłowego rozwoju.
Czym właściwie są szczepionki?
Szczepionka to osłabione bądź martwe drobnoustroje chorobotwórcze, które wprowadzane są do organizmu w celu sprowokowania systemu odpornościowego do produkcji przeciwciał. Szczepienia można porównać do treningu, przygotowującego organizm człowieka do natychmiastowego rozpoznawania bakterii i wirusów oraz wysyłania przeciw nim przeciwciał, które chronią przed rozwojem infekcji lub łagodzą ich przebieg.
Co ważne, aby odporność utrzymywała się przez kolejne lata, należy pamiętać o przyjmowaniu tzw. „dawek przypominających”.
Wyróżnia się dwa rodzaje szczepionek:
- pojedyncze – uodparniają na konkretną chorobę;
- skojarzone – zapobiegają równocześnie kilku rodzajom chorób.
Więcej informacji na temat rodzajów szczepień można znaleźć na stronie https://cm.enel.pl/centrum-medyczne/uslugi-medyczne/szczepienia/.
Dzieci – jakie szczepienia są obowiązkowe?
Polski kalendarz szczepień został opracowany w taki sposób, aby na każdym etapie życia dziecka, zapewnić mu optymalną ochronę na wypadek kontaktu z czynnikami chorobotwórczymi. Zgodnie z aktualnymi wytycznymi, aż do 19. roku życia dziecka, rodzice mają obowiązek zaszczepienia go na dziesięć różnych chorób. Warto pamiętać, że niektóre szczepionki podaje się w kilku dawkach z zachowaniem odpowiednich odstępów czasu.
Rodzice są zobowiązani do bezpłatnego zaszczepienia dziecka przeciw:
- gruźlicy
- wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, przy czym pierwsza dawka podawana jest noworodkowi przed upływem pierwszej doby życia, drugą podaje się z pierwszą dawką DTP (czyli szczepionką skojarzoną), zaś trzecią – dokładnie po upływie 6 miesięcy od drugiej;
- błonicy, krztuścowi, polio, tężcowi oraz zakażeniom bakterią Haemophilus influenzae typu (Hib) – pierwszą dawkę DTP należy podać maluchowi w drugim miesiącu życia
drugą dawkę – po 6 tygodniach od pierwszej i trzecią po 6 tygodniach od drugiej; - odrze, różyczce, śwince – pierwszą szczepionkę skojarzoną, maluch otrzymuje w wieku 13-14 miesięcy. Co istotne, fakt przebycia jednej z powyższych chorób nie wyklucza możliwości przyjęcia szczepienia, jednak taki przypadek powinien zostać skonsultowany z pediatrą. Drugą dawkę szczepionki dziecko otrzymuje w wieku 5-6 lat (wcześniej 9-10 lat):,
- pneumokokom – dwie dawki w pierwszym półroczu życia i trzecią w 11-15 mies. życia.
Szczepienia – aspekt globalny
Narodowe programy szczepień krajów UE różnią się między sobą, co wynika m.in. z sytuacji epidemiologicznej chorób zakaźnych, które występują na danym terenie. Obniżeniu odporności sprzyjają takie czynniki, jak m.in.: zagęszczenie ludności w dużych miastach, powstawanie stref ubóstwa czy choroby cywilizacyjne.
Dzięki szczepieniom, dotychczas udało się skutecznie wyeliminować lub diametralnie zmniejszyć ilość zachorowań w Europie na takie ciężkie choroby, jak:
- błonica,
- odra,
- polio,
- gruźlica.
Dorośli – kiedy i na co warto się szczepić?
Istnieje wiele chorób zakaźnych, na które w szczególności narażone są osoby dorosłe. Aby się przed nimi zabezpieczyć, warto wiedzieć na co się szczepić.
- Przed podróżą
Szczepionki stanowią jeden z ważniejszych elementów przygotowań do podróży. Warto pamiętać o tym, aby przed wyprawą do rejonu szczególnie narażonego na występowanie chorobotwórczych drobnoustrojów, skontaktować się z lekarzem. Doświadczony specjalista pomoże dobrać odpowiednie szczepionki, w zależności od docelowego miejsca podróży. Co ważne, zawsze warto zaszczepić się np. przeciw zapaleniu wątroby typu A oraz drobnoustrojom, którymi można zarazić się w danym rejonie.
- Przed zajściem w ciążę
Przed planowaną ciążą, przyszła matka powinna zaszczepić się przeciw błonicy, krztuścowi, tężcowi (dorośli powinni się szczepić przeciw tężcowi co 10 lat), wirusowemu zapaleniu wątroby, a także odrze, śwince, ospie wietrznej i różyczce, o ile nie przebyła tych szczepień/chorób w dzieciństwie. Jest to ważne, gdyż choroby te mogą stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia matki i dziecka.
- W ciąży
Specjaliści zalecają, aby kobiety w ciąży szczepiły się przeciw grypie. Jak się bowiem okazuje, przyszłe mamy po szczepieniu doskonale wytwarzają przeciwciała, które następnie przekazywane są przez łożysko do płodu. Wytwarzane antygeny przedostają się do organizmu dziecka również z mlekiem matki.
W celu zabezpieczenia noworodka przed krztuścem, zaleca się, aby po 27. tygodniu ciąży podać szczepionkę skojarzoną z toksoidem tężcowym, zmniejszoną dawką toksoidu błoniczego oraz bezkomórkowych antygenów pałeczki krztuśca. Warto także poddać się szczepieniu przeciw zapaleniu wątroby typu B, o ile mama nie była wcześniej szczepiona).
- W przypadku częstego kontaktu z dziećmi
Na niektóre rodzaje chorób szczególnie narażeni są pracownicy służby zdrowia oraz placówek opiekuńczych. Osobom, które mają częsty kontakt z dziećmi polecane są m.in. szczepienia przeciw odrze, śwince, różyczce, ospie wietrznej, a także krztuścowi.
- Przebywając na terenie zalesionym
Mieszkańcy terenów zalesionych lub osoby, które pracują w nadleśnictwie, geodezji czy rolnictwie, a także grzybiarze, osoby zbierające runo leśne czy miłośnicy fotografowania przyrody powinni wykonać szczepienia przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu i wściekliźnie.
Artykuł sponsorowany.
